فرهنگ استفاده از فناوری‌های نوین را در مراکز آکادمیک ایجاد کنیم

دکتر نوشین کهن در گفت‌وگو با ایسنا، درباره به‌کارگیری روش‌های هوش مصنوعی گفت: هوش مصنوعی همانند فناوری‌های کاربردی دیگر که در عرصه آموزش علوم پزشکی بهکار گرفته می‌شوند یک ابزار قدرتمند در عرصه یاددهی و یادگیری است. به عبارتی، هوش مصنوعی علاوه بر اساتید به دانشجویان علوم پزشکی نیز در عرصه آموزش علوم پزشکی که یکی از حوزه‌هایی است که حجم بسیار زیادی از دانش فنی، علمی و عملی را دربرمی‌گیرد، کمک می‌کند.

وی خاطرنشان کرد: هنگامی که از به‌کارگیری هوش مصنوعی در آموزش علوم پزشکی سخن به میان می‌آید باید به این موضوع اشاره کرد که این تکنولوژی می‌تواند یادگیری شخصی‌سازی شده (Personalized learning) را برای دانشجویان دانشگاه‌های علوم‌پزشکی به ارمغان بیاورد.

یادگیری شخصی‌سازی شده در راستای هوش‌مصنوعی 

این استاد دانشگاه درباره چگونگی ایجاد یادگیری شخصی‌سازی شده با استفاده از هوش مصنوعی گفت: یادگیری شخصی‌سازی شده با استفاده از هوش مصنوعی رویکردی نوین در حوزه آموزش علوم پزشکی است که با استفاده از الگوریتم‌های هوش مصنوعی و یادگیری ماشین، می‌توان محتوای آموزشی را بر اساس نیازهای هر دانشجو از قبیل پیشینه تحصیلی دانشجو، سطح دانش و علایق وی سفارشی و بهینه کرد. علاوه بر این، با استفاده از الگوریتم‌های هوشمند، می‌توان به طور دقیق‌تری از عملکرد دانشجویان در طول فرآیند آموزش مطلع شد و بازخورد سریع را به آن‌ها ارائه نمود. همچنین، با تحلیل داده‌های آموزشی، می‌توان نقاط ضعف و قوت هر دانشجو را شناسایی کرد و برنامه‌های آموزشی مناسبی برای آن‌ها طراحی کرد. اساتید با استفاده از این سیستم‌ها قادر خواهند بود علایق دانشجویان را شناسایی کنند و نیازهای یادگیری دانشجو را به صورت فردی رصد کنند.

دکتر کهن با بیان اینکه فناوری شبیه‌سازی در عرصه آموزش به صورت گسترده به‌کار گرفته می‌شود، توضیح داد: فناوری واقعیت مجازی (VR) یا واقعیت افزوده (AR) و هوش مصنوعی، دو فناوری متفاوت هستند اما می‌توانند با یکدیگر ترکیب شوند و در عرصه یادگیری و آموزش مثمر ثمر واقع شوند. با ترکیب فناوری واقعیت مجازی و واقعیت افزوده با هوش مصنوعی، می‌توان برای کاربران تجربه‌هایی را ایجاد کرد که بهتر و موثرتر از تجربه‌های واقعی است. برای مثال، با استفاده از الگوریتم‌های هوشمند، می‌توان تجربه‌های واقعیت افزوده و مجازی را به صورت خودکار و هوشمند بهبود بخشید و به کاربران بازخورد دقیق و مفیدی ارائه کرد.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی هوشمند درباره تاثیر هوش مصنوعی در علوم‌پزشکی گفت: این تکنولوژی می‌تواند در زمینه‌های متعددی به آموزش علوم‌پزشکی کمک کند. به عنوان مثال، با استفاده از تکنولوژی هوش مصنوعی مانند چت «جی‌پی‌تی» که از یک شبکه عصبی هوش مصنوعی پیچیده و قدرتمند برای پردازش زبان طبیعی استفاده می‌کند، می‌توان پاسخ‌های منطقی و مناسبی برای سوالات مطرح شده توسط دانشجویان و اساتید علوم پزشکی دست یافت. دانشجو و مدرس علوم پزشکی می‌توانند با تعامل با یک سیستم هوشمند با قدرت پردازشی بالا، اطلاعات را به سرعت جستجو کنند.  

هوش مصنوعی در آموزش بالینی کاربرد دارد

این استاد دانشگاه با بیان اهمیت آموزش بالینی در عرصه آموزش پزشکی خاطرنشان کرد: چالش‌های متعددی در این حوزه وجود دارد و هوش مصنوعی به عنوان یک فناوری پیشرفته در آموزش بالینی علوم پزشکی تاثیرگذار است. به عنوان مثال، کارآموزان علوم پزشکی می‌توانند با استفاده از شبیه‌سازهای سه بعدی مبتنی بر هوش مصنوعی موارد مختلفی مانند تشخیص بیماری‌ها، پیش‌بینی نتایج درمان، تشخیص علائم بالینی و درمان آنها را تمرین کنند.

دکتر کهن درباره کاربرد هوش مصنوعی در آموزش دروس علوم پایه مانند آناتومی دانشجویان علوم پزشکی گفت: دانشگاه‌های علوم‌پزشکی از جمله دانشگاه علوم پزشکی هوشمند در زمینه استفاده از فناوری‌ واقعیت مجازی مبتنی بر هوش مصنوعی و استفاده از مدل‌سازی سه‌بعدی برای آموزش دروسی مانند آناتومی به تجارب ارزشمندی دست یافته‌اند. بهکارگیری هوش مصنوعی در آموزش دروس علوم پایه مانند آناتومی نه تنها موجب صرفه‌جویی در وقت اساتید و ارتقاء یادگیری دانشجویان علوم پزشکی می‌شود بلکه مسائل فرهنگی استفاده از روش‌هایی مانند استفاده از جسد را هم در کانون توجه قرار می‌دهد.

 وی ادامه داد: من بر این باور هستم، ما با استفاده موثر از فناوری‌های نوین و هوش مصنوعی که در دنیای امروز بسیار تاثیرگذار هستند می‌توانیم به نیازهای آموزشی و علایق دانشجویان نسل امروزکه نسبت به گذشته متفاوت هستند، پاسخ دهیم. وی درباره مقاومت‌های اساتید در برابر به‌کارگیری تکنولوژی‌های نوین در عرصه آموزش گفت: امروزه اگر اساتید دانشگاه‌های علوم‌پزشکی با تکنولوژی‌های نوین آشنایی نداشته باشند و از آنها به صورت موثر در تدریس خود استفاده نکنند به ناچار باید عرصه آموزش را ترک کنند.

رویدادهای آموزشی نگرش افراد درقبال تکنولوژی را تغییر می‌دهد

مدیر مرکز مطالعات و توسعه آموزش پزشکی دانشگاه علوم‌پزشکی هوشمند در پاسخ به این پرسش که «چگونه می‌توان دربرابر مخالفت‌ها برای به‌کارگیری هوش مصنوعی در عرصه آموزش ایستادگی کرد؟» خاطرنشان کرد: موضوع «فناوری‌ها، جایگزین اساتید نخواهند شد» را می‌بایست فرهنگ‌سازی کنیم. به طور قطع، ما نیازمند حضور اساتید در عرصه آموزش هستیم؛ همانطور که در آموزش مجازی به این نتیجه رسیدیم که آموزش مجازی صرف نمی‌تواند اثربخش باشد. ما بر آموزش ترکیبی تاکید می‌کنیم و بر این باور هستیم آموزش مجازی می‌بایست در کنار آموزش حضوری قرار بگیرد. من بازهم تکرار می‌کنم، ما باید بر این موضع تاکید کنیم که فناوری‌ هیچ‌گاه نمی‌تواند جایگزین اساتید باشد.

 دکتر کهن ادامه داد: علاوه بر فرهنگ‌سازی باید به توانمندسازی اعضای هیئت‌علمی و دانشجویان با هدف ارتقای آگاهی و تغییر نگرش افراد نیز توجه ویژه کنیم. برگزاری رویدادهای آموزشی می‌تواند نگرش افراد در قبال استفاده از هوش مصنوعی و فناوری‌ در عملکرد آموزشی را تغییر دهد و با ارائه تجارب موفق و بهترین عملکردها بر این موضوع تاکید شود که استفاده از فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی می‌تواند در امر یادگیری دانشجویان علوم پزشکی اثرگذار باشد که برگزاری سمپوزیوم هوش مصنوعی در آموزش پزشکی و همایش بین المللی هوش مصنوعی در علوم پزشکی توسط دانشگاه علوم پزشکی هوشمند، دو نمونه موفق برگزاری این رویدادها در حوزه آموزش علوم پزشکی بود.

وی با بیان این‌که استفاده از سیستم‌های تشخیص تقلب با هوش مصنوعی در برگزاری آزمون‌ها می‌تواند بسیار موثر باشد، توضیح داد: یکی از مواردی که در حوزه آموزش علوم پزشکی مطرح می‌شود، موضوع تقلب‌کردن دانشجویان است. زمانی که بر روند برگزاری آزمون‌های دانشجویان نظارت می‌شود، هیچ مشکلی درخصوص میزان اعتبار یک امتحان وجود ندارد. در زمان پاندمی کرونا ما در دانشگاه علوم پزشکی هوشمند برگزاری امتحانات کشوری را به سمت آزمون‌های مجازی بردیم و به شدت نسبت به امنیت آزمون‌ها دغدغه داشتیم. امروزه با استفاده از الگوریتم‌های هوش مصنوعی مانند شبکه‌های عصبی می‌توانیم سیستم‌های تشخیص تقلب در امتحانات را به صورت موثر طراحی کنیم. در حقیقت، استفاده از این سیستم‌ها در برخی کشورها و موسسات آموزشی که از آن استفاده کرده‌اند، سبب کاهش تقلب در امتحانات شده و بنابراین زیرساخت‌های مرتبط با این موضوع باید در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور فراهم شود.

دستورالعمل‌ها و پروتکل‌های تقلب باید به روزرسانی شوند

دکتر کهن با تاکید بر این‌که استفاده از هر تکنولوژی از جمله هوش مصنوعی می‌تواند همواره با آسیب‌ها و تهدیدهایی همراه باشد، و برای مقابله با آنها باید پروتکل‌ها و دستورالعمل‌های آموزشی به ‌روزرسانی شوند؛ افزود: ما امروزه با «تغییر پارادایم در آموزش علوم پزشکی» (تغییرات اساسی در تفکر و الگوهای ذهنی) روبرو هستیم به عنوان مثال، با توجه به استفاده گسترده دانشجویان از فناوری‌هایی مانند چت جی پی تی و دغدغه اساتید در خصوص سوء استفاده از این ابزار، باید پروتکل‌های مرتبط با  این مقوله  از جمله معیارهای تقلب به ‌روزرسانی شوند و برای جلوگیری از این موضوع، راه‌حل‌های جدید پیشنهاد شوند که اساتید بتوانند از این تکنولوژی در کلاس درس خود بهره‌مند شوند. اساتید می‌توانند از چت جی‌پی‌تی برای ارتباط موثر با دانشجویان خود استفاده کنند و به دانشجویان آموزش دهند که چگونه از هوش مصنوعی در انجام تکالیف خود استفاده کنند و با بهره‌گیری از منابع مختلف، تکالیف خود را بهبود دهند. به طور مثال، اساتید می‌توانند از دانشجویان بخواهند که تکالیف خود را با کمک چت جی‌پی‌تی انجام دهند و بار دیگر همان تکلیف را با توجه به منابع در دسترس انجام دهند و نتایج را با هم مقایسه نمایند.

تحقق و توسعه هوش مصنوعی در دانشگاه‌ها در کانون توجه باشد

این استاد دانشگاه با بیان اینکه تحقیق و توسعه هوش مصنوعی در دانشگاه‌ها باید در کانون توجه قرار گیرد، گفت: باید میزان اثربخشی تکنولوژی‌های نوین در امر آموزش را بسنجیم. شاید بتوان گفت که به‌کارگیری فناوری‌های نوین در دانشگاه‌های علوم ‌پزشکی کشور به صورت پراکنده انجام می‌شود. ما با شناسایی بهترین عملکردها در این حوزه می‌توانیم فضای استفاده از فناوری‌های نوین را گسترش دهیم.

مدیر مرکز مطالعات و توسعه آموزش پزشکی دانشگاه علوم‌پزشکی هوشمند با بیان اینکه تغییرات به صورت پله پله اتفاق می‌افتد و به زمان نیاز دارد، خاطرنشان کرد: استفاده از هوش مصنوعی و فناوری‌های نوین در عرصه آموزش خواه یا ناخواه و به ناچار همانند سایر فناوری‌ها مانند استفاده از  برنامه‌های موبایل اتفاق می‌افتد. این‌‎‌گونه تغییرات همواره تدریجی است و نیازمند الگو و لیدرشیپ تغییر است، الگوهایی که با استفاده از آن بتوانیم فرهنگ استفاده از هوش مصنوعی و فناوری‌های نوین را در دانشگاه‌ها جاری کنیم. همان‌طور که فرهنگ استفاده از آموزش مجازی را در دانشگاه‌ها ایجاد کردیم، به مرور زمان می‌توانیم فرهنگ استفاده از فناوری‌های نوین را نیز در مراکز آکادمیک ایجاد کنیم.

وی با تاکید بر به‌کارگیری هوش مصنوعی در آموزش پزشکی افزود: اینطور نباید تصور کرد که بهکارگیری هوش مصنوعی در کشورهای دیگر به راحتی محقق نشده بلکه فرایندی زمان‌بر بوده است. همانگونه که دانشگاه‌های برتر دنیا در این عرصه عملکرد بسیار خوبی داشته‌اند، ما هم باید مسیر به‌کارگیری هوش‌مصنوعی در دانشگاه‌ها را همچون کشورهای دیگر طی کنیم.

هوش مصنوعی را در کوریکولوم‌های آموزشی ادغام کنیم

دکتر کهن درباره مهم‌ترین اقدامات شکل‌گرفته برای کاهش میزان فاصله با کشورهای پیشرو در این عرصه گفت: ما باید هوش مصنوعی را در کوریکولوم‌های آموزشی (برنامه درسی) ادغام کنیم و نسبت به همراستا کردن برنامه‌های درسی با نیازهای روز واقف باشیم. به نظر می‌رسد، به کارگیری هوش مصنوعی در آموزش علوم پزشکی به مداخلات چند جانبه نیاز دارد؛ به طور مثال مراکز مطالعات و توسعه آموزش پزشکی دانشگاه‌های علوم‌پزشکی کشور و مراکز آموزش مداوم می‌توانند با برگزاری دوره‌های توانمندسازی و آموزش مداوم به گسترش فناوری‌های نوین در دانشگاه‌های علوم پزشکی کمک شایانی کنند.

وی درباره ارتباط صنعت و دانشگاه و تاثیر آن بر افزایش به‌کارگیری هوش مصنوعی در امر آموزش گفت: تا زمانی که ارتباط میان صنعت و دانشگاه شکل نگیرد و دانشگاه‌های وزارت علوم با دانشگاه‌های وزارت بهداشت هم‌جهت نشوند، مسیر توسعه هوش مصنوعی در آموزش، کند خواهد بود. ارتباط میان صنعت و دانشگاه‌ها می‌تواند به گسترش هوش مصنوعی در دانشگاه‌ها کمک کند و دانشگاه‌های علوم‌پزشکی می‌توانند از تجارب ارزنده دانشگاه‌های وزارت علوم در این راستا بهره ببرند.

دکتر کهن اظهار کرد: می‌توانیم از تجارب کشورهای دیگر هم استفاده کنیم. به طور قطع، برخی از کشورها، تجربه‌های ارزشمندی در این زمینه دارند که می‌تواند به ما کمک کند. باید یک نقشه راه کلان و جامع و برنامه راهبردی در حوزه های مختلف برای به‌کارگیری هوش مصنوعی در آموزش علوم پزشکی ترسیم شود و برنامه‌ریزی‌های بلندمدت هم درنظر گرفته شود.

انتهای پیام